ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಅಮರಿಕ ಭೇಟಿ-ಪರಿಹರಿಸಬೇಕಿರುವ ತಾಲಿಬಾನ್‌-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ-ತಾಲಿಬಾನಿಗಳಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕಿರುವ ಸವಾಲುಗಳು

ನವದೆಹಲಿ: ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಮೂರು ದಿನಗಳ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 25 ರಂದು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆಯ (ಯುಎನ್ ಜಿಎ) 76 ನೇ ಅಧಿವೇಶನವನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾತನಾಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಅಮೆರಿಕ ಭೇಟಿಯು ಹಲವಾರು ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಮತ್ತು ಬಹುಪಕ್ಷೀಯ ಸಭೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.
ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿಯವರು ಅಮೆರಿಕ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರೊಂದಿಗೆ ಕ್ವಾಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಭದ್ರತಾ ಹಾಗೂ ವ್ಯಾಪಾರ-ವ್ಯವಹಾರದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ ಅವರು ಅಮರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜೋ ಬಿಡೆನ್‌ ಹಾಗೂ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷೆ ಕಮಲಾ ಹಾರಿಸ್‌ ಜೊತೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಸಲಿದ್ದಾರೆ. ಅಮೆರಿಕ ಪ್ರವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಾಲಿ ಅವರು ಮುಂದೆ ಐದು ಸವಾಲುಗಳಿವೆ.

ಕ್ವಾಡ್‌ (QUAD)
ಕ್ವಾಡ್ರಿಲೇಟರಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಡೈಲಾಗ್ (The Quadrilateral Security Dialogue) ಅನ್ನು ಕ್ವಾಡ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಭಾರತ, ಜಪಾನ್ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಸಹಯೋಗವಾಗಿದೆ. ಕ್ವಾಡ್ ಈಗ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ನೀತಿ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ.
ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 24 ರಂದು ನಡೆಯಲಿರುವ ಔಪಚಾರಿಕ ಕ್ವಾಡ್ ಮಾತುಕತೆಗೆ ಮುನ್ನ ಕ್ವಾಡ್ ನಾಯಕರಾದ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಪ್ರಧಾನಿ ಸ್ಕಾಟ್ ಮಾರಿಸನ್, ಜಪಾನ್‌ ಪ್ರಧಾನಿ ಯೋಶಿಹೈದ್‌ ಸುಗಾ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜೋ ಬಿಡೆನ್ ಅವರನ್ನು ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಭೇಟಿ ಮಾಡಲಿದ್ದಾರೆ.
ಅಣು ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ನಡುವೆ ಅಕುಸ್ ಒಪ್ಪಂದದ ನಂತರ ಕ್ವಾಡ್ ಸಭೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಅಮೆರಿಕದಿಂದ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾಕ್ಕೆ ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ವರ್ಗಾವಣೆ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ ಫ್ರಾನ್ಸಿನ ಬಹು-ಶತಕೋಟಿ ಒಪ್ಪಂದ ರದ್ದುಗೊಂಡ ನಂತರ ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಖಂಡಗಳಾದ್ಯಂತ ಕೆಲವು ಬಿರುಕುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.
ಇದು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ದೇಶವು ಕ್ವಾಡ್ ಅನ್ನು ಅನುಮಾನದಿಂದ ನೋಡುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ. ಮಿಲಿಟರಿ ಅಪ್‌ಗ್ರೇಡ್‌ಗಾಗಿ ಕೆಲವು ಆಯ್ದ ದೇಶಗಳ ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಭಾರತವು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನೊಂದಿಗಿನ ತನ್ನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಗಾಢವಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಭಾರತದ ಭೌಗೋಳಿಕ-ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಸಮೀಕರಣಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಭಾರತ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಇನ್ನೊಂದು ಸವಾಲೆಂದರೆ ಕ್ವಾಡ್‌ನೊಳಗಿನ ಅಮೆರಿಕ-ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಸಂಬಂಧ. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಮತ್ತು ಭಾರತವು ಇಂಡೋ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸಾಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿವೆ. ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಲವಾದ ಅಮೆರಿಕ-ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಸಮೀಕರಣವು ಭಾರತದ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಕ್ವಾಡ್ ಮತ್ತು ಇಂಡೋ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸಾಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಬಹುದು.
ಭಾರತಕ್ಕೆ, “ಕ್ವಾಡ್ ಒಂದು ಮುಕ್ತ, ಪಾರದರ್ಶಕ ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಗತ ಇಂಡೋ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತ ಗುಂಪು” ಎಂದು ವಿದೇಶಾಂಗ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಹರ್ಷ ಶೃಂಗ್ಲಾ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿಯವರ ಅಮೆರಿಕ ಭೇಟಿ ಕ್ವಾಡ್ ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ಕು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೂ ಸಮಾನವಾಗಿ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿದಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ

ತಾಲಿಬಾನ್ ಹಾಗೂ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಗುಂಪುಗಳ ಪುನರುಜ್ಜೀವನ..
ಅಮೆರಿಕ ನೇತೃತ್ವದ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಡೆಗಳು ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ತಾಲಿಬಾನ್ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಮರಳಿರುವುದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಕಳವಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ತಾಲಿಬಾನ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಜೊತೆ ಗಾಢವಾದ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿರುವ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಗುಂಪು ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಗುಂಪು. ಇದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕವಾಗಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಭದ್ರತಾ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನು ಒಡ್ಡುತ್ತದೆ.
ಭಾರತವು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ. ಪ್ರಾಸಂಗಿಕವಾಗಿ, ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದ 20 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯು ಭಾರತವು ರಷ್ಯಾದ ಬ್ಲಾಕ್‌ನಿಂದ ಅಮೇರಿಕನ್ ಬ್ಲಾಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಕಾಣುವ ಸಮಯವಾಗಿತ್ತು. ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ರಷ್ಯಾ ದುರಬಲವಾಗುತ್ತಿರುವುದು ಕೂಡ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.
ಈಗ, ಅಮೆರಿಕವು ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದಿಂದ ತಾಲಿಬಾನ್ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನವನ್ನು ತಾವಾಗಿಯೇ ಇತ್ಯರ್ಥಪಡಿಸಲು ಬಿಟ್ಟುಹೋಯಿತು, ಆದರೆ ತನ್ನ ಅಫ್‌ಪಾಕ್ ನೀತಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಿರುವ ಅನುಮಾನಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹಳೆಯ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಭರವಸೆ ನೀಡಲು ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಆತುರದ ಅಮೆರಿಕದ ಸೇನಾ ಹಿಂತೆಗೆತಕ್ಕೆ ಅನೇಕರು ಶಾಂತಿಯುತ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಇತ್ಯರ್ಥವನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸದೆ ತನ್ನ ಪಾಲುದಾರರನ್ನು ಅಮೆರಿಕ ತ್ಯಜಿಸಿದೆ ಎಂದು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದರು.
ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೇ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ಅಮೆರಿಕದ AUKUS ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ಒಪ್ಪಂದವು ಬಂದಿತು. ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರ ಪ್ರದೇಶವಾದ ಇಂಡೋ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಅಮೆರಿಕ ಈಗ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನಹರಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನೂ ಇದು ಹೊರಹಾಕುತ್ತದೆ. ಮೋರಿಸನ್, ಸುಗಾ ಮತ್ತು ಬಿಡೆನ್ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿಯವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾತುಕತೆಗಳು ಈ ಕಾಳಜಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.

ಚೀನಾ ಹಾಗೂ ಭಾರತದ ಗಡಿ ಸುರಕ್ಷೆ
ಚೀನಾದೊಂದಿಗಿನ ಭಾರತದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಕೊರತೆಯಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಏಪ್ರಿಲ್-ಮೇ 2020 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಹಾಗೂ ಚೀನಾ ಮಧ್ಯೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಮಿಲಿಟರಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಭಾಗಶಃ ಪರಿಹರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಚೀನಾದ ಗಡಿ ಚಟುವಟಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿರುವ ತಾಲಿಬಾನ್‌ಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ತೋರಿದ ಇಚ್ಛೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭದ್ರತಾ ಚಿಂತೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.
ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಚೀನಾದ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಕ್ವಾಡ್‌ ಸಂಬಂಧ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಂಡರೂ, ತಾಲಿಬಾನ್ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಗುಂಪುಗಳಿದ್ದರೆ ಕ್ವಾಡ್ ಮೂಲಕ ಇಂಡೋ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರ ಗಮನವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದು ನವದೆಹಲಿಗೆ ಕಷ್ಟವಾಗಬಹುದು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರು ಚೀನಾದ ಗೋಡೆಯ ಕೆಳಗೆ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯುವ ಸಾಧಯತೆಯಿದೆ. ಆಗ ಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಕಟ್ಟೆಚ್ಚರ ವಹಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಜೈಶ್-ಎ-ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಮಸೂದ್ ಅಜರ್ ವಿರುದ್ಧ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ನಿರ್ಬಂಧ ವಿಧಿಸಿರುವುದಕ್ಕೆ ಚೀನಾ ವಿರೋಧಿಸಿತು, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆತನ ಗುಂಪು ಹಲವಾರು ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರೂ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಡೆದ ಶಾಂಘೈ ಸಹಕಾರ ಸಂಸ್ಥೆ (SCO) ಯಲ್ಲಿ ತಾಲಿಬಾನ್ ಜೊತೆ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥಕ್ಕಾಗಿ ಚೀನಾ ಈಗಾಗಲೇ ತನ್ನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದೆ. ಭಾರತದ ಭದ್ರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಗಳು ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನಿಂದ ಮಾತನಾಡುತ್ತವೆ.

ಕಾಶ್ಮಿರ್-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ-ತಾಲಿಬಾನ್‌
ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತಿದೆ. ತಾಲಿಬಾನ್ ಕೂಡ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಮುಸ್ಲಿಂ ಕಾಶ್ಮೀರಿಗಳ ಪರವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವ ಹಕ್ಕು ತಮಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅವರು ವಿಶವಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಟರ್ಕಿ ದೇಶ ತಮ್ಮ ಮಿತ್ರ ಎಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಸಾಮಾನ್ಯಸಭೆ ಉದ್ದೇಶಿಸಿ, ಟರ್ಕಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ರಿಸೆಪ್ ತಯ್ಯಿಪ್ ಎರ್ಡೊಗನ್ ಬುಧವಾರ ಕಾಶ್ಮೀರ ವಿಷಯವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರು. ಎರ್ಡೊಗನ್ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಸತತ ಎರಡನೇ ವರ್ಷ ಇದು. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಹತ್ತಿರವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಬಗ್ಗೆ ಎರ್ಡೊಗನ್ ಅವರ ಪದೇ ಪದೇ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು ತನ್ನ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಯಶಸ್ಸಾಗಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತವು ಎರ್ಡೋಗನ್ ಅವರ ಕಾಶ್ಮೀರ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿತು, ಈ ವಿಷಯವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ.