ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ವಿಫಲವಾದ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ ಎಡವಿದ್ದೆಲ್ಲಿ..?

ನವದೆಹಲಿ: ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮತದಾರರು ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಜನಾದೇಶವನ್ನು ನೀಡುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಯೋಗಿ ಆದಿತ್ಯನಾಥ ಅವರಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೂವತ್ತೇಳು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ಬಂದ ಏಕೈಕ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಂಬ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಬರೆಯಲಿದ್ದಾರೆ.
2024ರ ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಈ ಚುನಾವಣೆ ಸೆಮಿಫೈನಲ್ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ವಾರಣಾಸಿಯ ಸಂಸದರಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಪಣ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶವು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಾಜ್ಯವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಮಹತ್ವವಿದೆ.
ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ ಮತ್ತು ಅದರ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್‌ ಅವರಿಗೂ ಈ ಚುನಾವಣೆಯು ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಬಿಜೆಪಿಯ ಆಡಳಿತ ವಿರೋಧಿ ಅಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಈಜಾಡಿ ಅಧೀಕಾರ ಹಿಡಿಯಲಯ ಶತಾಯ-ಗತಾಯ ಪ್ರಯುತ್ನ ನಡೆಸಿದ್ದ ಅಖಿಲೇಶ್‌ ಯಾದವಿಗೆ ಫಲಿತಾಂಶದಿಂದ ತೀವ್ರ ನಿರಾಸೆಯಾಗಿರುವುದಂತೂ ಸ್ಪಷ್ಟ. 2017ರ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಎಸ್‌ಪಿ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ದ್ವಿಗುಣಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಬಿಜೆಪಿಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಬಿಜೆಪಿಗಿಂತ ಸುಮಾರು ನೂರೈವತ್ತು ಸ್ಥಾನಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದಿದೆ.

ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಸೋಲಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳು…
ಬಿಜೆಪಿಯ ಹಾರ್ಡ್‌ಕೋರ್ ಹಿಂದುತ್ವವು ಎಸ್‌ಪಿಯ ಜಾತಿ ಸಮೀಕರಣವನ್ನು ಮೀರಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಜಾತಿ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳು ನಡೆಯಲೇ ಇಲ್ಲ. ಬಿಜೆಪಿಯ ಪ್ರಚಾರವು ಅಯೋಧ್ಯೆ, ಕಾಶಿ ಮತ್ತು ಮಥುರಾದಲ್ಲಿನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಅಂಶಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿತ್ತು. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷವು ಮುಸ್ಲಿಂ, ಎಸ್‌ಸಿ ಮತ್ತು ಒಬಿಸಿ ಸಮುದಾಯಗಳ ನಾಯಕರೊಂದಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಾಮನಬಿಲ್ಲಿನ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿತು.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಎಸ್‌ಪಿಯ ಅತಿಯಾದ “ಮುಸ್ಲಿಂ ಓಲೈಕೆಯಿಂದ ಬಿಜೆಪಿ ತನ್ನ ಪರವಾಗಿ ಹಿಂದುತ್ವದ ಕಾರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಬಳಲಸು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ 2013 ರ ಮುಜಾಫರ್‌ನಗರ ಗಲಭೆಯೂ ಸೇರಿದೆ.

ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿಯವರ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ‘ಹೊಸ ಎಸ್ಪಿ’ಗಿಂತ ಮೇಲುಗೈ
ಐದು ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳಿಗೆ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಪ್ರಭಾವ ಉಳಿದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಚುನಾವಣೆಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿಯವರು 20ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಭೌತಿಕ ರ್ಯಾಲಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಐದು ವರ್ಚುವಲ್ ರ್ಯಾಲಿಗಳನ್ನು ಚುನಾವಣೆಗೆ ಒಳಪಡುವ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಉದ್ದಗಲದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದರು.
ಅಂತಿಮ ಹಂತದ ಮೊದಲು, ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ತಮ್ಮ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರವಾದ ವಾರಣಾಸಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಕ್ಯಾಂಪ್ ಮಾಡಿದರು. ಇದು ವಾರಣಾಸಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಪೂರ್ವಾಂಚಲ ಪ್ರದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಭಾರಿ ಜಯ ತಂದಿದೆ ಎಂದು ವಿಶ್ಲೇಷಿಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ‘ಹೊಸ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ’ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮತದಾರರೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸಲು ವಿಫಲರಾದರು.

ಬಿಜೆಪಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿ ಮತದಾರರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿತು.
ಹಿಂದುತ್ವ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಎಂಬ ಎರಡು ಸಮಾನಾಂತರ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಿಜೆಪಿ ತನ್ನ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಚಾತುರ್ಯದಿಂದ ಮಾಡಿತು. ಒಂದೆಡೆ, ಕಾಶಿ ವಿಶ್ವನಾಥ್ ಕಾರಿಡಾರ್ ಅನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದ ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ, ಜೆವಾರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಐದು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಿಗೆ ಶಂಕುಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದರು. ಸರಯು ಕಾಲುವೆ ಯೋಜನೆಯ ಹೊರತಾಗಿ ಗಂಗಾ, ಬುಂದೇಲ್‌ಖಂಡ್ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಾಂಚಲ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಗಳಿಗೂ ಬಿಜೆಪಿ ಒತ್ತು ನೀಡಿದೆ. ಈ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಯೋಜನೆಗಳು ಬಿಜೆಪಿಯನ್ನು ಆಡಳಿತ ವಿರೋಧಿ ಅಲೆಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಬಹಳ ದೂರ ಹೋಗಿವೆ ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ.

ಬಿಎಸ್ಪಿ ಸೋಲು ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಲಾಭ
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮತದಾರರಲ್ಲಿ ದಲಿತರು ಶೇಕಡಾ 21%ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಚುನಾವಣೆಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಮಾಯಾವತಿ ಸೀಮಿತವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ, ದಲಿತರು – ಬಿಎಸ್‌ಪಿಯ ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಮತದಾರರಂತೆ ಕಾಣುವವರು ಗೊಂದಲಕ್ಕೊಳಗಾದರು. ಉಚಿತ ಪಡಿತರ ಮತ್ತು ಮನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಅದೇ ದಲಿತರು ಬಿಜೆಪಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೋಗಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ದಲಿತ ನಾಯಕ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಜಾದ್ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್ ಅವರ ಮೈತ್ರಿ ಕೊನೆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಮುರಿದು ಬಿದ್ದಿದ್ದ ಸಹ ಕೆಲಮಟ್ಟಿಗೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿತು. ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಇದು ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಗತಿಗೆ ತೊಡಕಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು.

ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ M+Y ಸಮೀಕರಣ, ಇಮೇಜ್‌ ಸಮಸ್ಯೆ
ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷವು ರಾಜಕೀಯ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಮತ್ತು ಯಾದವರ ಪಕ್ಷ (M+Y ಸಂಯೋಜನೆ) ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್ ಈ ಸಮುದಾಯಗಳ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರೂ, ಯಾದವೇತರ ಒಬಿಸಿಗಳನ್ನು ಬಿಜೆಪಿಯ ಬದಲಿಗೆ ಎಸ್‌ಪಿಗೆ ಮತ ಹಾಕುವಂತೆ ಮನವೊಲಿಸಲು ಅವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.
ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ವೈಫಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣುವುದು ಪಕ್ಷದ ಇಮೇಜ್ ಬೆಳೆಸಲು ಮುಸ್ಲಿಂ-ಯಾದವ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನೇ ಮುಖ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಇರುವ ಪಕ್ಷ ಎಂದು ಹೇಳಲು ವಿಫಲವಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಇತರೆ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ವದವರು ಹಾಗೂ ದಲಿತರು ಪಕ್ಷದಿಂದ ದೂರವೇ ಉಳಿದರು.

ಬಿಜೆಪಿ ಗೆಲುವಿಗೆ ನೆರವು ನೀಡಿದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು…

ಇದೇವೇಳೆ ಬಿಜೆಪಿ ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಜನರನ್ನು ತಲುಪಿತು. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗದ ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ಕೇಂದ್ರವು ಉಚಿತ ಧಾನ್ಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಆದಿತ್ಯನಾಥ್ ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು, ಒಂದು ಲೀಟರ್ ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ಎಣ್ಣೆ ಮತ್ತು ತಲಾ ಒಂದು ಕಿಲೋ ಉಪ್ಪು ಮತ್ತು ಬೇಳೆಯನ್ನು ಸೇರಿಸಿತು. ಪಡಿತರವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಕೇಂದ್ರವು ಎಲ್ಲಾ ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ರೈತರಿಗೆ ವಾರ್ಷಿಕ 6,000 ರೂ.ಗಳ ನಗದು ಸಹಾಯವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಯೋಜನೆ, ಉಪಾಖ್ಯಾನ ಪುರಾವೆಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ, ಉದ್ದೇಶಿತ ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ವಿಭಾಗವನ್ನು ತಲುಪಿದೆ.
ಹಣದುಬ್ಬರ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ನಷ್ಟದಿಂದಾಗಿ ಸಮಯವು ದುಸ್ತರವಾಗಿದ್ದರೂ ಬಿಜೆಪಿಯು ಆ ಹೊಡೆತವನ್ನು ಮೃದುಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡಿತು. ಆದರೆ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷವು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತ ಬಂದರೂ ಅದು ಹೇಗೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಜನರ ಮುಂದಿಡಲು ವಿಫಲವಾಯಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಮಾಜದ ಬಡ ವರ್ಗದವರಿಗೆ ಬಿಜೆಪಿಯನ್ನು ತೊರೆಯಲು ಯಾವುದೇ ಕಾರಣವಿರಲಿಲ್ಲ.