ನವದೆಹಲಿ: ಭಾರತದ ವಾಯುದಾಳಿಗಳು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ನೆಲೆಗಳು ಮತ್ತು ವಾಯುನೆಲೆಗಳಿಗೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಭಾರತದ “ಆಪರೇಷನ್ ಸಿಂಧೂರ” ಸೇನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಆಘಾತದ ಅಲೆಗಳನ್ನು ಎಬ್ಬಿಸಿದೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಗಡಿಯ ಸಮೀಪವಿರುವ ನಗರಗಳ ಮೇಲೆ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಮತ್ತು ಡ್ರೋನ್ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರೂ ಭಾರತವು ಈ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ವಿಫಲಗೊಳಿಸಿತು, ರಷ್ಯಾದಿಂದ ಖರೀದಿಸಲಾದ ಅಸಾಧಾರಣ ವಾಯು ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾದ S-400 ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು. S-400 ನ ಯಶಸ್ಸಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ರಷ್ಯಾ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಈಗ S-500 ಕ್ಷಿಪಣಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಜಂಟಿ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಆಹ್ವಾನ ನೀಡಿದೆ. ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, S-500 ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಲಿದೆ, ಇದು S-400 ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಮೀರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಭಾರತದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು, ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ವೈಮಾನಿಕ ಬೆದರಿಕೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಇನ್ನೂ ಬಲವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ‘ಸುದರ್ಶನ ಚಕ್ರ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ S-400 ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ದೀರ್ಘ-ಶ್ರೇಣಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಯಿಂದ ಗಾಳಿಗೆ ಹಾರುವ ಕ್ಷಿಪಣಿ ರಕ್ಷಣಾ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ ಆಗಿದ್ದು, ಗಮನಾರ್ಹ ನಿಖರತೆಯೊಂದಿಗೆ ವೈಮಾನಿಕ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವ ಮತ್ತು ನಾಶಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ 100 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಗುರಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಬಹುದು ಮತ್ತು 400 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿ ಟಾರ್ಗೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚ ಬಲ್ಲದು. ಇದರಲ್ಲಿ ವಿಮಾನಗಳು, ಡ್ರೋನ್‌ಗಳು, ಕ್ರೂಸ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಲಿಸ್ಟಿಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಇದು 600 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳ ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ರಷ್ಯಾದ ಜೊತೆ ಭಾರತದ S-400 ಒಪ್ಪಂದ
ಭಾರತವು 2018 ರಲ್ಲಿ ಐದು S-400 ಘಟಕಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ರಷ್ಯಾದೊಂದಿಗೆ USD 5.43 ಬಿಲಿಯನ್ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿತು. ಮೊದಲ ಘಟಕವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ಎರಡರಿಂದಲೂ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಪಶ್ಚಿಮಿ-ಉತ್ತರ ಭಾಗವಾದ ಪಂಜಾಬ್ ವಲಯದಲ್ಲಿ 2021 ರಲ್ಲಿ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಆಪರೇಷನ್ ಸಿಂಧೂರಸಮಯದಲ್ಲಿ, S-400 ನ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಮತ್ತು ಡ್ರೋನ್ ದಾಳಿಗಳಿಂದ ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪ್ರದೇಶವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಅದು ನಿರ್ಣಾಯಕವೆಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು.
ಈಗ, S-500 ನ ಹೆಚ್ಚು ಸುಧಾರಿತ ಆವೃತ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಈ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ವಾಯು ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಚಯವು ಭಾರತದ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರಕ್ಕೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಶಕ್ತಿ ನೀಡಲಿದೆ.
ವಾಯು ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ S-500 ಬಗ್ಗೆ
S-500, ಅದರ ಸಂಕೇತನಾಮ ಪ್ರೊಮೀತಿಯಸ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಆಧುನಿಕ ಯುದ್ಧದ ವೇಗವಾಗಿ ವಿಕಸನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಹಾಗೂ ಡ್ರೋನ್ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ವ್ಯಾಪ್ತಿ, ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಹಿಂದಿನ S-400 ಅನ್ನು ಮೀರಿಸಿದೆ.
S-400 ವಾಯು ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು 100 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಗುರಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವ ಮತ್ತು ವಿಮಾನ, ಡ್ರೋನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಲಿಸ್ಟಿಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳಂತಹ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು 400 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿಯೇ ನಾಶಗೊಳಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, S-500 ಅನ್ನು ಭವಿಷ್ಯದ ಯುದ್ಧಭೂಮಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಾಗತಿಕ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸವಾಲಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತಿರುವ ಹೈಪರ್ಸಾನಿಕ್ ಗ್ಲೈಡ್ ವಾಹನಗಳು, ಹೈ-ಸ್ಪೀಡ್ ಡ್ರೋನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಭೂ ಕಕ್ಷೆಯ (LEO) ಉಪಗ್ರಹಗಳ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಹಾಗೂ ಅದರಿಂದಾಗುವ ಹಾನಿಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಇದನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
S-500 ಪ್ರೊಮೀತಿಯಸ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು:
ಗುರಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿ (ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವಿಕೆ):
ಬ್ಯಾಲಿಸ್ಟಿಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು: 2,000 ಕಿಮೀ ವರೆಗೆ
ವೈಮಾನಿಕ ಗುರಿಗಳು (ಜೆಟ್‌ಗಳು, UAV ಗಳು, ಇತ್ಯಾದಿ): 800 ಕಿಮೀ ವರೆಗೆ
ಗುರಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿ (ಪ್ರತಿಬಂಧ):
ಬ್ಯಾಲಿಸ್ಟಿಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು: 600 ಕಿಮೀ ವರೆಗೆ
ವೈಮಾನಿಕ ಬೆದರಿಕೆಗಳು: 400 ಕಿಮೀ ವರೆಗೆ
ಸುಧಾರಿತ ರಾಡಾರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು:
ಜಾಮ್-ಪ್ರೂಫ್, ಬಹು-ಆವರ್ತನ ರಾಡಾರ್‌ಗಳು ರಹಸ್ಯ ವಿಮಾನಗಳು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಆಧಾರಿತ ಬೆದರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೈಪರ್ಸಾನಿಕ್ ಸ್ಪೋಟಕಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಉಪಗ್ರಹ ವಿರೋಧಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ:
LEO ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಬಹುದು, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿರಾಕರಣೆ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯುದ್ಧದ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ವರ್ಧಿತ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಕೆ ಸಮಯ:
S-500 200 ಕಿ.ಮೀ. ವರೆಗಿನ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೊಡೆಯಬಹುದು (S-400 ಗೆ 30 ಕಿ.ಮೀ.)
S-400 ವಾಯುಪ್ರತಿತಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ವಿರೋಧಿ ಡ್ರೋನ್‌ಗಳು, ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ 9-10 ಸೆಕೆಂಡುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರರ S-500 ಕೇವಲ 3-4 ಸೆಕೆಂಡುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ವಾಯುಪ್ರತಿತಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ S-400 S-500
ಪತ್ತೆ ವ್ಯಾಪ್ತಿ (ವಾಯು) 600 ಕಿಮೀ 800 ಕಿಮೀ
ಪ್ರತಿಬಂಧ ವ್ಯಾಪ್ತಿ (ವಾಯು) 400 ಕಿಮೀ 400 ಕಿಮೀ
ಪ್ರತಿಬಂಧ ವ್ಯಾಪ್ತಿ (ಬ್ಯಾಲಿಸ್ಟಿಕ್) 60 ಕಿಮೀ – 250 ಕಿಮೀ 600 ಕಿಮೀ ವರೆಗೆ
ಹೈಪರ್ಸಾನಿಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಪ್ರತಿಬಂಧ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಲ್ಲ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ
ಉಪಗ್ರಹ ವಿರೋಧಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇಲ್ಲ ಇದೆ
ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಮಯ 9–10 ಸೆಕೆಂಡುಗಳು 3–4 ಸೆಕೆಂಡುಗಳು
ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ 30 ಕಿಮೀ ವರೆಗೆ 200 ಕಿಮೀ ವರೆಗೆ
ಸ್ಟೆಲ್ತ್ ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಮಧ್ಯಮ ಸುಧಾರಿತ ಮಲ್ಟಿ-ಫ್ರೀಕ್ವೆನ್ಸಿ ರಾಡಾರ್
ಏಕಕಾಲಿಕ ಗುರಿ ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ 100ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು, S-400 ಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ
S-500 ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ಕ್ಷಿಪಣಿ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ, ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ವರ್ಧಿತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹೈಪರ್ಸಾನಿಕ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಆಧಾರಿತ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. S-500 ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಕೆಲವು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವತ್ತುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ, ಇದು S-400 ಅನ್ನು ಪೂರಕಗೊಳಿಸುವ ಅಥವಾ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಈಗಾಗಲೇ S-400 ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿರುವ ಭಾರತದಂತಹ ದೇಶಗಳಿಗೆ, S-500 ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯು ಅವರ ರಕ್ಷಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಾಯು ರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರಿಸುತ್ತದೆ.
S-400 ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಬಹು-ಪಾತ್ರ ವಾಯು ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿಮಾನ, ಕ್ರೂಸ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಡ್ರೋನ್‌ಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಲೇಯರ್ಡ್ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಬಹು-ಪಾತ್ರ ವಾಯು ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, S-500 ಅನ್ನು ಹೊಸ ಜಾಗತಿಕ ಮಾನದಂಡಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಧುನಿಕವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಭಾರತವು ರಷ್ಯಾದ ಈ ಆಫರ್‌ ಅನ್ನುಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುವ ಹಿನ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಚರ್ಚೆ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ಬಂದಿದೆ.
ನಿಮ್ಮ ಕಾಮೆಂಟ್ ಬರೆಯಿರಿ