ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೈಟೆಕ್, ಬೇರೆ ದೇಶದಿಂದ ತರಿಸಿದ ಯಂತ್ರಗಳು ಕೆಟ್ಟುಹೋದ ನಂತರ ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಸುರಂಗದೊಳಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದ 41 ಕಾರ್ಮಿಕರ ನೆರವಿಗೆ ʼಅಸುರಕ್ಷಿತʼ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಅಭ್ಯಾಸವೇ ನೆರವಿಗೆ ಬಂದಿದೆ…!
ಸವಾಲಿನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಕೊನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ 25 ಟನ್ ಅಗರ್ ಯಂತ್ರ ವಿಫಲವಾದ ನಂತರ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಇಲಿ-ರಂಧ್ರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ (Rat-hole mining)ಯನ್ನು ಸೋಮವಾರ (ನವೆಂಬರ್‌ 27) ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಕೈಬಳಸಿ ಕೊರೆಯುವಿಕೆಯ ಈ ವಿಧಾನವು ತ್ವರಿತ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಅಗೆಯುವವರು 17 ದಿನಗಳ ವರೆಗೆ ಸುರಂಗದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿದ್ದ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ತಲುಪುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನಂತರ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರನ್ನಾಗಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು.
ರ್ಯಾಟ್ ಹೋಲ್ ಮೈನಿಂಗ್ ಎಂದರೇನು…?
ಇಲಿ-ರಂಧ್ರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ(Rat-hole mining)ಯು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವ ವಿಧಾನವಾಗಿದ್ದು, 4 ಅಡಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಗಲವಿಲ್ಲದ ಅತ್ಯಂತ ಚಿಕ್ಕ ರಂದ್ರಗಳನ್ನು ಅಗೆಯುವುದಾಗಿದೆ. ಗಣಿಗಾರರು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಸೀಮ್ ಅನ್ನು ತಲುಪಿದ ನಂತರ, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯಲು ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಸುರಂಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಹೊಂಡಗಳನ್ನು ಅಗೆದ ನಂತರ, ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಸುರಂಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಕೆಲಸಗಾರರು ಪಿಕಾಸಿಗಳು, ಸಲಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಬುಟ್ಟಿಗಳಂತಹ ಪ್ರಾಚೀನ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲನ್ನು ಹಸ್ತಚಾಲಿತವಾಗಿ ಹೊರತೆಗೆಯುತ್ತಾರೆ. ಕಲ್ಲಿದ್ದಲನ್ನು ರಂಧ್ರಗಳಿಂದ ಹೊರತರಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ರ್ಯಾಟ್ ಹೋಲ್ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಕಾರ್ಮಿಕರು ಗಣಿಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅಗೆಯಲು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿಯುವ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಮೇಘಾಲಯದಲ್ಲಿ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಸೀಮ್ ತುಂಬಾ ತೆಳುವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಯಾವುದೇ ವಿಧಾನವು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಲಾಭದಾಯಕವಲ್ಲದ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ ಸುರಂಗಗಳು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಸೀಮಿತ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ, ಅನೇಕರು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಮುಂದಾಗುತ್ತಾರೆ. ಅಂತಹ ಗಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಪಡೆಯಲು ಅನೇಕ ಮಕ್ಕಳು ವಯಸ್ಕರಂತೆ ಪೋಸ್ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.
ಇಲಿ-ರಂಧ್ರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಪರಿಸರ ಅಪಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಳಜಿಗಳು
ಹೊರತೆಗೆಯುವ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಗಮನಾರ್ಹ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಒಡ್ಡುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅನಿಯಂತ್ರಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸರಿಯಾದ ವಾತಾಯನ, ರಚನಾತ್ಮಕ ಬೆಂಬಲ ಅಥವಾ ಗಣಿಗಾರರಿಗೆ ಸುರಕ್ಷತಾ ಗೇರ್‌ಗಳಂತಹ ಸುರಕ್ಷತಾ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಪರಿಸರದ ಕಾಳಜಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಭೂಮಿಯ ಅವನತಿ, ಅರಣ್ಯನಾಶ ಮತ್ತು ಜಲ ಮಾಲಿನ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.
ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಗಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಾವುನೋವುಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಹಲವಾರು ಅಪಘಾತಗಳು ಸಂಭವಿಸುವುದರಿಂದ ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಅಥವಾ ಅದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲು ಹಲವು ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆದಿವೆ, ಆದರೆ ಹೇಗಾದರೂ ಅಭ್ಯಾಸವು ಅದರ ವೆಚ್ಚ-ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆ.
ಇಲಿ-ರಂಧ್ರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಏಕೆ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಯಿತು?
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಸಿರು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿ(National Green Tribunal)ಯು 2014 ರಲ್ಲಿ ಇಲಿ-ರಂಧ್ರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ (Rat-hole mining)ಯನ್ನು ಅವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಎಂದು ನಿಷೇಧಿಸಿತು. ಆದರೆ ಅಭ್ಯಾಸವು ಅತಿರೇಕವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ. ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಇಲಿ-ರಂಧ್ರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ (Rat-hole mining)ಯಿಂದ ಸಂಭವಿಸಿದ ಹಲವಾರು ದುರಂತಗಳು ಸಂಭಿಸಿದ್ದು, ಹಲವಾರು ಜನರ ಸಾವಿಗೂ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. 2018 ರಲ್ಲಿ, ಅಕ್ರಮ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದ 15 ಜನರು ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ಗಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದರು. ಎರಡು ತಿಂಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ನಡೆದ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮೃತದೇಹಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊರತೆಗೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. 2021 ರಲ್ಲಿ ಐದು ಗಣಿಗಾರರು ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿದ ಗಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಹಾಕಿಕೊಂಡಾಗ ಅಂತಹ ಮತ್ತೊಂದು ಅಪಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿದೆ. ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ರಕ್ಷಣಾ ತಂಡಗಳು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಮೂರು ಶವಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಿವೆ. ಈ ವಿಧಾನದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಪರಿಸರ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಇದಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಆದರೆ, ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಆದಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಮಣಿಪುರ ಸರ್ಕಾರವು ಎನ್‌ಜಿಟಿ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದೆ, ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯವಾದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಆಯ್ಕೆಗಳಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದೆ. 2022 ರಲ್ಲಿ ಮೇಘಾಲಯ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನೇಮಿಸಿದ ಸಮಿತಿಯು ಮೇಘಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇಲಿ-ರಂಧ್ರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ (Rat-hole mining) ಅವ್ಯಾಹತವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದೆ.
ಉತ್ತರಾಖಂಡದಲ್ಲಿ ಇಲಿ-ರಂಧ್ರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ (Rat-hole mining) ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ
ಅಮೆರಿಕದ ಅಗರ್ ಯಂತ್ರವು ಉತ್ತರಾಕಂಡದ ಉತ್ತರ ಕಾಶಿಯ ಸಮೀಪದ ಸುರಂಗದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದವರನ್ನು ಅಲ್ಲಿಂದ ಪಾರು ಮಾಡಲು ಅಡ್ಡಿಯಾಗಿದ್ದ ಅವಶೇಷಗಳು ಹಾಗೂ ಬಂಡೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಲು ವಿಫಲವಾದ ನಂತರ ಈ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಅಭ್ಯಾಸವು ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದ ಕಾರ್ಮಿಕರ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಬಂದಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಎರಡು ತಜ್ಞರ ತಂಡಗಳು, ಒಟ್ಟು 12 ಮಂದಿಯನ್ನು ದೆಹಲಿಯಿಂದ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಕರೆಸಲಾಗಿತ್ತು. ಉತ್ತರಾಖಂಡ ಸರ್ಕಾರದ ನೋಡಲ್ ಅಧಿಕಾರಿ ನೀರಜ್ ಖೈರ್ವಾಲ್ ಅವರು ಕರೆತಂದವರು ಇಲಿ-ರಂಧ್ರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ (Rat-hole mining) ಗಣಿಗಾರರಲ್ಲ, ಆದರೆ ತಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತರು ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ತಜ್ಞರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ರಜಪೂತ್ ರಾಯ್ ಅವರು ಮಾತನಾಡಿ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಕೊರೆಯುತ್ತಾನೆ, ಇನ್ನೊಬ್ಬನು ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಮೂರನೆಯವನು ಅದನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವ ಟ್ರಾಲಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ತಜ್ಞರು 800 ಎಂಎಂ ಪೈಪ್‌ನೊಳಗೆ ಕೈಯಿಂದ ಹಿಡಿಯುವ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಭೂ ಕುಸಿತದಿಂದ ಉಂಟಾದ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ್ದಾರೆ. ತಜ್ಞರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು “ಒಂದು ಸಲಿಕೆ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಶೇಷ ಪರಿಕರಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಮ್ಲಜನಕಕ್ಕಾಗಿ, ನಾವು ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಬ್ಲೋವರ್ ಅನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ಸುದ್ದಿಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ರೀತಿಯ ಕೊರೆಯುವಿಕೆಯು ದಣಿದ ಕೆಲಸವಾಗಿದ್ದು, ಪಾರುಗಾಣಿಕಾ ತಂಡಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ವೃತ್ತಿಪರರು ಲೋಹದ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸುವಲ್ಲಿ ಪರಿಣತರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ನಿಮ್ಮ ಕಾಮೆಂಟ್ ಬರೆಯಿರಿ