ಹೊಸ ವರ್ಷದ ಆರಂಭದ ದಿನವೇ ಇಸ್ರೋದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಮೈಲಿಗಲ್ಲು : ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಎಕ್ಸ್‌ಪೋಸ್ಯಾಟ್‌ ಉಪಗ್ರಹದ ಯಶಸ್ವಿ ಉಡಾವಣೆ

ನವದೆಹಲಿ: 2023 ರಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರನ ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವದ ಮೇಲೆ ಇಳಿದ ವಿಶ್ವದ ಮೊದಲ ದೇಶವೆಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಪಡೆದ ನಂತರ ಭಾರತದ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಸ್ಥೆ ಇಸ್ರೋ ಹೊಸ ವರ್ಷದ ಮೊದಲ ದಿನವೇ ಮತ್ತೊಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಿದೆ.
ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ಇಸ್ರೋ) 2024ರ ಆರಂಭದ ದಿನವೇ ಪೋಲಾರ್ ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ ಲಾಂಚ್ ವೆಹಿಕಲ್ (ಪಿಎಸ್‌ಎಲ್‌ವಿ) ಅನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಿದೆ. ಜಗತ್ತು 2024 ನೂತನ ವರ್ಷ ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ದೇಶದ ಮೊದಲ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಪೋಲರಿಮೀಟರ್( X-Ray Polarimeter Satellite) ಉಪಗ್ರಹ ಎಕ್ಸ್‌ಪೋಸ್ಯಾಟ್ (XPoSat) ಅನ್ನು ಪೋಲಾರ್ ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ ಲಾಂಚ್ ವೆಹಿಕಲ್‌ (PSLV) ಮೂಲಕ ಪಿಎಸ್‌ಎಲ್‌ವಿ-ಸಿ 58 ಮಿಷನ್ ಶ್ರೀಹರಿಕೋಟಾದ ಸತೀಶ ಧವನ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 9:10ಕ್ಕೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಕೆಲವು ಅತ್ಯಂತ ನಿಗೂಢ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಲು ಈ ಉಪಗ್ರಹವನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಸುತ್ತ ಅದರ ಉದ್ದೇಶಿತ ಕಕ್ಷೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಪಿಎಸ್‌ಎಲ್‌ವಿ ಇತರ ಹತ್ತು ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತೊಯ್ದಿದೆ. ಈ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್ಸ್(Starts Up), ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು(Educational Institutions) ಮತ್ತು ಇಸ್ರೋ ಕೇಂದ್ರಗಳು (ISRO Centers) ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿವೆ.
ಇಸ್ರೋ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಎಸ್ ಸೋಮನಾಥ ಅವರು ಮಿಷನ್‌ನ ಉಡಾವಣೆಯನ್ನು “ಯಶಸ್ವಿ” ಸಾಧನೆ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹೊಸ ವರ್ಷದ ಶುಭಾಶಯಗಳನ್ನು ಕೋರಿದ ಸೋಮನಾಥ ಅವರು, “ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಇದರೊಂದಿಗೆ, ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ‘ವೀಕ್ಷಣಾಲಯ’ ಹೊಂದಿರುವ ಅಮೆರಿಕದ ನಂತರ ಭಾರತ ಎರಡನೇ ದೇಶವಾಗಲಿದೆ.

ಇಸ್ರೋ ಎಕ್ಸ್‌ಪೋಸ್ಯಾಟ್ ಮಿಷನ್ ಎಂದರೇನು?
ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಪೋಲಾರಿಮೀಟರ್ ಉಪಗ್ರಹ (XPoSat) ತೀವ್ರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಖಗೋಳ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಮೂಲಗಳ ವಿವಿಧ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸಾಹಸವಾಗಿದೆ. ಪೊಲಾರಿಮೆಟ್ರಿಯು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಲ್ಲಿನ ಆಕಾಶ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಹೊರಸೂಸಲ್ಪಟ್ಟ X- ಕಿರಣಗಳ ಧ್ರುವೀಕರಣದ ಮಾಪನ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು, ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಕ್ತಿಯ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳಂತಹ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಖಗೋಳ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಮೂಲಗಳ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಿತ್ರಣ ಅಥವಾ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಸ್ಕೋಪಿ ಒದಗಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒಳನೋಟಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ಧ್ರುವೀಯತೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. X- ಕಿರಣಗಳ ಧ್ರುವೀಕರಣವನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಮೂಲಕ, ಈ ಶಕ್ತಿಯುತ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು, ಜ್ಯಾಮಿತಿ ಮತ್ತು ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧಕರು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳ ಈ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವ ಮೀಸಲಾದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನಾಸಾ ನಂತರ ಇಸ್ರೋ ಎರಡನೇ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಪೋಲಾರಿಮೆಟ್ರಿ ಮಿಷನ್ ಆಕಾಶ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಎಕ್ಸ್-ಕಿರಣಗಳು ಹೇಗೆ ಧ್ರುವೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಆ ಎಕ್ಸ್-ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಹೊರಸೂಸುವ ವಸ್ತುಗಳ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯು POLIX ಮತ್ತು XSPECT ಎಂಬ ಎರಡು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪೇಲೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಕಡಿಮೆ ಭೂಮಿಯ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳು, ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸಕ್ರಿಯ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಸ್ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಆಕಾಶಕಾಯಗಳ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಸ ಒಳನೋಟಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಈ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಯು. ಆರ್. ರಾವ್ ಉಪಗ್ರಹ ಕೇಂದ್ರದ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ರಾಮನ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪೇಲೋಡ್ ಪೋಲಿಕ್ಸ್, ಮಧ್ಯಮ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಶಕ್ತಿಯ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಧ್ರುವೀಕರಣದ ಡಿಗ್ರಿ ಮತ್ತು ಕೋನವನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಪೇಲೋಡ್ ತನ್ನ ಯೋಜಿತ 5 ವರ್ಷಗಳ ಮಿಷನ್ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 40 ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಖಗೋಳ ಮೂಲಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.
XSPECT ಪೇಲೋಡ್ ಮೃದುವಾದ ಎಕ್ಸ್-ಕಿರಣಗಳಲ್ಲಿ ವೇಗದ ಸಮಯ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಸ್ಕೋಪಿಕ್ ರೆಸಲ್ಯೂಶನ್ ನೀಡುತ್ತದೆ. XSPECT ಉದ್ದೇಶವು ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರಲ್ ಸ್ಥಿತಿಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮತ್ತು ಮೃದುವಾದ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಗಳ ಏಕಕಾಲಿಕ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.